Halüsinasyonlar ve hezeyanlar nedir? Neden ortaya çıkarlar? Teşhis ve tedavi

Halüsinasyonlar ve sanrılar sadece psikiyatrik hastalıkların değil, çeşitli hastalıkların belirtileridir. Gerçeklik algısı, bilinç veya düşünme bozuklukları ile ilgilidirler.

Oluşumlarının etiyolojisi alkol ve narkotiklerin etkilerinden psikiyatrik veya nörolojik bozukluklara kadar çok çeşitlidir.

Halüsinasyonların nedenleri, teşhisi, tedavisi, psikoterapisi ve diğer birçok ilginç bilgiyi makalede bulabilirsiniz.

Halüsinasyon mu, sanrı mı yoksa yanılsama mı?

Hem halüsinasyonlar hem de sanrılar duyusal algı ve düşünce bozukluklarıdır. Etkilenen kişi durumun gerçek olduğuna inanır. Her iki durum da benzerdir ve yakından ilişkili olabilir.

Sanrılar

Sanrı, yanlış, hastalıklı bir şekilde yaratılmış bir inançtır. Etkilenen birey bunun gerçek olmadığına ikna edilemez. Bu düşünce bozukluğu genellikle özellikle şizofrenide bulunur. Diğer birçok nöropsikiyatrik bozukluğun bir belirtisi olabilir.

Sanrılar genellikle etkilenme, kontrol edilme, doğaüstü ya da kontrol altında olma ile ilgilidir. Bu nedenle sanrılar yanlış ya da kanıtlanmamış bir şeye olan ısrarlı bir inancı temsil eder. Bu bir düşünce bozukluğudur.

Halüsinasyonlar

Halüsinasyon, gerçekliğin ve gerçek durumların, nesnelerin veya konuların yanlış ve çarpıtılmış bir algısıdır. Halüsinasyonlar görme, işitme, koku alma, dokunma ve hatta tat alma gibi tüm insan duyularını içerebilir.

Halüsinasyon kelimesi Latince "zihin dolaşması" anlamına gelen "alucinari" kelimesinden türetilmiştir.

Halüsinasyonlar, ilgili bireyin beynindeki kimyasal bir reaksiyon veya anormallikten kaynaklanır. Halüsinasyonlar, psikoz veya şizofreni gibi bazı psikiyatrik bozuklukların bir belirtisidir. Bununla birlikte, bağımlılık yapan ve halüsinojenik maddelerin kullanımının doğrudan bir sonucu da olabilirler.

Halüsinasyonlarda kişi deneyimlerinin gerçek olmadığının farkında olabilir ya da olmayabilir. Halüsinasyonlar birey için çok nahoş ve üzücü olabilir (örümcekler, yılanlar, hayaletler, sesler, kokular...).

İllüzyonlar

Sanrılar bir düşünce bozukluğu iken, illüzyonlar ve halüsinasyonlar algısal bozukluklar olarak adlandırılır. Her iki durumda da birey gerçekliği çarpıtılmış bir şekilde algılar. Halüsinasyonların aksine, illüzyonlar gerçek bir nesneye dayanır. Beyin nesneyi algılar ancak yanlış işler.

Halüsinasyonlar gerçekte var olmayan bir şeyin deneyimlenmesinden kaynaklanır. İllüzyonlar ise gerçek bir şeyin yanlış yorumlanmasından kaynaklanır. İllüzyonlar durumların ve nesnelerin çarpıtılmış algılarıdır. Hayalet veya figüre benzeyen bir gölge buna örnek olarak verilebilir. Belirli bir tür illüzyon sihirbazlar tarafından da kullanılır.

Halüsinasyonlar: türleri, dağılımı ve nedenleri

Halüsinasyonlar ikiye ayrılabilir:

• İşitsel (ses) halüsinasyonlar - Bu en yaygın halüsinasyon türüdür. Kişi kendisi için gerçek olan sesleri veya müziği duyar. İşitsel halüsinasyonlara örnek olarak ayak sesleri, çarpma sesleri veya insan sesleri verilebilir. Bazı kişiler kendilerine bir şey yapmalarını emreden veya tavsiye eden sesler duyarlar.
• Görsel (visual) halüsinasyonlar - Bu yaygın halüsinasyon türü gerçek olmayan şeyleri görmeyi içerir. Bunlar arasında nesneler, şekiller, ışıklar ve benzerleri bulunur. Ayrıca hayvanlar, insanlar veya peri masallarına benzer doğaüstü yaratıklar şeklinde daha karmaşık görsel halüsinasyonlar da içerebilir.
• Dokunsal (dokunma) halüsinasyonlar - Dokunsal bir halüsinasyonda kişi vücudunda belirli bir dokunuş hisseder. Genellikle bu hoş olmayan bir histir. Örnekler arasında vücutta sürünen böcek hissi, kaşıntı, yanma veya iç organların hareketi yer alır.
• Olfaktör (koku) halüsinasyonları - Bu halüsinasyonlarda, kişi var olmayan ve başkası tarafından koklanmayan belirli kokuların kokusunu alabilir. Bunlar çoğunlukla hoş olmayan yabancı kokular ve kokulardır.
• Tat alma halüsinasyonları - Bu halüsinasyonlar, çoğu durumda kişiye yabancı veya hoş olmayan tatların ağızda hissedilmesini tetikler.

Halüsinasyonların nedenleri

Halüsinasyonların etiyolojisi çok çeşitli ve çok faktörlüdür. Kısa süreli geçici nedenler veya uzun süreli hastalıkların belirtileri olabilirler.

Halüsinasyonların geçici nedenleri:

• Alkolün etkisi
• Narkotiklerin etkisi (marihuana, LSD, amfetamin, eroin, kokain ve diğer çeşitli halüsinojenler)
• Ciddi dehidrasyon ve vücut yorgunluğu
• Güçlü duygusal olaylar (keder, travma)
• Uyku yoksunluğu
• Anestezinin etkileri
• Yüksek ateş (özellikle çocuklarda ve yaşlılarda)

Halüsinasyon nedenleri olarak hastalıklar

Ciddi fiziksel organik hastalıklar bazı halüsinasyonlara neden olabilir. Bunlar arasında merkezi sinir sistemi tümörleri, karaciğer, böbrek ve diğer organ yetmezlikleri sayılabilir.

Ayrıca sinir sistemi hastalıkları, örneğin yüksek evrede nörodejeneratif Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı veya epileptik nöbetlerle seyreden bir epilepsi türü.

Halüsinasyonlar çoğunlukla belirli psikiyatrik tanıların bir belirtisidir. Travma sonrası stres sendromu veya şizofreni gibi akıl hastalıklarında birçok hasta görsel ve işitsel halüsinasyonlara sahiptir.

Ayrıca, sanrısal bozukluklar ve çeşitli psikotik bozukluklar.

Halüsinasyon görülme olasılığı olan hastalıklara örnekler:

• Şizofreni
• Travma sonrası sendrom
• Demans
• Alzheimer hastalığı
• Parkinson hastalığı
• Epilepsi
• Narkolepsi
• Bipolar bozukluk
• Psikoz
• Psikotik depresyon

Sanrılar: türleri, alt bölümleri ve nedenleri

Sanrılar ve halüsinasyonlar çoğunlukla zihinsel (psikiyatrik) ve nörolojik bozuklukların semptomları olarak ortaya çıkar. Şizofreni veya psikotik hastalık da bunlara örnektir.

Doğalarına bağlı olarak sanrılar ikiye ayrılabilir:

• Geniş kapsamlı hezeyanlar - Kişi kendi gerçek niteliklerini abartır. Abartılı bir güç, yetenek ve benzersizlik duygusuna sahiptir. Geniş kapsamlı hezeyanlar megaloman (kişinin kendi önemini abartması), dini (kökenlere inanç), ekstrapotent (kişinin kendi güçlerini abartması), reformist (toplumda devrimci değişiklikler yapma inançları) ve diğerleri olarak ayrılır.
• Depresif sanrılar - Birey, kendi önemsizliği ve zayıflığı hakkında asılsız inançlara maruz kalır. Bunlar ayrıca mikromanik sanrılar (kendini küçümseme), hipokondriyak (hastalıkla ilgili inançlar), otokausal (anlamsız kendini suçlama), korkulu (felaket ve olumsuz olaylardan korkma), dismorfofobik (bir vücut parçasının olumsuz görünümüyle ilgili inançlar) ve diğerleri olarak ayrılır.
• Paranoid sanrılar - Zulümsel (başka bir kişi tarafından zulüm gördüğüne ve gizlice dinlendiğine dair inançlar), dönüşümsel (kişilik ve vücut değişimine dair inançlar), metamorfoz (başka bir varlığa veya hayvana dönüşmeye dair inançlar), öykünmeci (haksız hastalıklı kıskançlık) ve diğerleri olarak ayrılır.

Sanrıların etiyolojisi

Sanrılar çoğunlukla nörolojik ve psikiyatrik hastalıkları olan bireylerde görülür. Örnek olarak nörodejeneratif bozukluklar (Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı, multipl skleroz, Pick hastalığı...) ve sinir ve damar sisteminin diğer hastalıkları (tümör, kanama, travma, ateroskleroz...) verilebilir.

Ayrıca, ciddi metabolik ve endokrin hastalıklarda (Addison, Cushing sendromu...), vitamin eksikliklerinde (B12, folik asit) ve psikoaktif narkotiklere, ilaçlara ve toksinlere maruz kalındığında ortaya çıkabilir.

Halüsinasyon ve sanrıların teşhis ve tedavisi

Halüsinasyonlar ve sanrılar algı ve düşünce bozukluklarıdır. Hasta bunların gerçek olduğuna inanır. İster kısa ister uzun vadeli bir durum olsun, tıbbi durumun profesyonel bir değerlendirmesi gereklidir. Gerekirse, bir tedavi planı oluşturulmalıdır.

Başlangıçta, doktor kapsamlı bir tıbbi öykü alacak, hastanın temel sağlığını ve klinik semptomlarını değerlendirecektir. Uygulayıcı, hasta tarafından tarif edilen semptomları dikkate alacaktır. Büyük olasılıkla, hasta bir uzmana - bir nörolog veya psikiyatriste - yönlendirilecektir.

Halüsinasyon ve sanrıların teşhisi genellikle bir psikiyatristle yapılan görüşme sırasında konur. Halüsinasyonların organik bir nedenini dışlamak için nörolojik bir muayene endike olabilir.

Kapsamlı bir teşhis ve halüsinasyonların etiyolojisinin bilinmesi, bir tedavi planı oluşturmak ve hastaya yardımcı olmak için gereklidir.

Psikiyatrik bozuklukların tedavisi öncelikle bir terapistle seanslar, yaşam tarzı değişikliği ve ilaç tedavisi yoluyla yapılır.

• İlaç tedavisi
• Psikoterapi
• Yaşam tarzı değişikliği

Farmakoterapi esas olarak hastalığın rahatsız edici semptomlarını (şizofreni, Alzheimer hastalığı, psikoz, bunama, depresyon...) hafifletmek için kullanılır. Merkezi sinir sisteminde bir bulgu anlamında organik bir neden olması durumunda cerrahi tedavi de mümkündür.

Antipsikotik ilaçlar (nöroleptikler) esas olarak psikozları, düşünme (sanrılar) ve algılama (halüsinasyonlar) bozukluklarını tedavi etmek için kullanılan bir ilaç türüdür. Esas olarak merkezi sinir sisteminin dopamin ve serotonin reseptörleri üzerindeki etkileriyle ortaya çıkarlar.

Antidepresanlar, beynin kimyasal reaksiyonları üzerindeki etkileri nedeniyle depresif ve anksiyete bozuklukları için tedavi seçeneklerini geliştiren ilaçlardır.

Kombine farmakolojik tedavi (antipsikotikler, antidepresanlar...) ve psikoterapi (bilişsel davranışçı terapi) sıklıkla kullanılır.

Psikoterapi, terapist ile sanrı veya halüsinasyonlardan muzdarip birey arasında yakın bir terapötik ilişki kurulmasını içerir ve hastanın ilgisini ve işbirliğini gerektirir.

Psikoterapi, istenmeyen durumların, kaygının ve sanrılarla birlikte patolojik düşüncenin yönetimini teşvik eder. Sonuç olarak, hastanın genel yaşam kalitesini artırır.

Kesin psikoterapi türünün seçilmesinde çeşitli faktörler çok önemlidir. Psikoterapist, hastaya sağlık sorunu ve kişiliğine göre terapi türü ve yöntemleri önerebilir. Hasta, terapist tarafından verilen bilgilere dayanarak kendisine en uygun olana karar verir.

Bir doktordan profesyonel yardım almak ne zaman uygundur?

Siz veya tanıdığınız biri herhangi bir tür halüsinasyon veya sanrı yaşıyorsa, tıbbi bir değerlendirme yapılması tavsiye edilir. Ruh sağlığı da fiziksel sağlık kadar önemlidir.

Halüsinasyonlar tehlikeli olabilir, bu nedenle bunları sevdiklerinizle ve bir profesyonelle tartışmaktan çekinmeyin.

Halüsinasyonlar bireyin endişeli, paranoyak ve korkulu hissetmesine neden olabilir. Bu da günlük yaşam konforunda önemli bir azalmaya yol açabilir.

Psikolojik durum, iş ve sosyal hayata müdahale eder.

Tedavi edilmeyen ruh sağlığı sorunları kişisel ilişkilerde, aile ve iş hayatında ve iş piyasasının kendisinde sorunlara neden olabilir.